Konferencija

 „Inicijativa za socijalno stanovanje Zapadnog Balkana“

 8. i 9. jula 2010. godine u Hotelu Podgorica u Podgorici, Crna Gora

Pristupačno stanovanje postalo je još važnije pitanje tokom i nakon ekonomske krize. Crnogorski fond za solidarnu stambenu izgradnju (CFSSI) uz podršku Instituta za nekretnine, izgradnju i stanovanje d.o.o iz Beča (IIBW) i drugih međunarodnih partnera, razvio je novi, obećavajući pristup za obezbjeđivanje pristupačnih stanova (za zakup) i sprovođenje državne politike socijalnog stanovanja. Za ovaj novi pristup, tri stuba smatraju se osnovnim: čvrsta pravna regulativa (Privatno-javna partnerstva u oblasti stanovanja), program finansiranja koji omogućava zakupnine od 2 do 3 €/m² i institucionalna postavka (model socijalnog partnerstva). CFSSI je već realizovao oko 500 pristupačnih stanova u vlasništvu i stanova za zakup, dok je oko 2000 u pripremi. Na dobrom smo putu da formiramo sektor socijalnog stanovanja koji pokriva cijelu Crnu Goru.

Konferencija sa ovakvom tematikom upravo je i organizovana, zajedničkim zalaganjem CFSSI-a, IIBW-a i Ministarstva uređenja prostora i zaštite životne sredine, da bi CFSSI predstavio svoj inovativni model zasnovan na socijalnom partnerstvu Vlade, sindikata i poslodavaca, koji se pokazao veoma uspješnim u Crnoj Gori jer se ovo pozitivno iskustvo Crne Gore činilo izvodljivim za primjenu u zemljama sa sličnim okruženjem.

Konferenciji su prisustvovali predstavnici pet zemalja Zapadnog Balkana i još tri zemlje Jugoistočne Evrope, kao i predstavnici nekoliko zemalja Zapadne Evrope i međunarodnih organizacija. Naročiti značaj Konferenciji dalo je prisustvo CEKODAS-a, Evropskog komiteta za koordinaciju socijalnog stanovanja. CEKODAS je podržao Konferenciju kao potencijalnu polaznu tačku za formiranje nacionalnih sektora socijalnog stanovanja u regionu.

Dvodnevna Konferencija imala je sledeći dnevni red:

Četvrtak 8. jul, 14:00

Branimir Gvozdenović	Martin Pamer	Predrag Mitrović

Konferenciju su otvorili Branimir Gvozdenović, ministar Ministarstva uredjenja prostora i zaštite životne sredine u Vladi Crne Gore, njegova ekselencija Martin Pamer, ambasador Austrije, kao i Predrag Mitrović, predsjednik Unije poslodavaca Crne Gore. Prvi dan konferencije bio je posvećen političkom značaju privatno-javnih partnerstava u oblasti stanovanja u regionu, uz ključne govore Danila Popovića, predsjednika Odbora direktora CFSSI i Kler Rume, generalnog sekretara CEKODAS-a, nakon čega su uslijedili izvještaji o politici socijalnog stanovanja iz svih zemalja učenica konferencije, kao i otvorena diskusija.
 

Danilo Popović	Kler Rume

Petak, 9. jul, 9:30

Drugog dana konferencije, pažnja je bila usmjerena na finansijski i regulatorni okvir za PJP u oblasti stanovanja, uz izlaganja Borisa Mihailovića, izvršnog direktora CFSSI, Volfganga Amana (Wolfgang Amann), direktora IIBW, Damira Pahića i Sergija Jampolskog (Sergii Yampolskyi) iz UNECE-a, Jana de Fletera (Jan de Vletter) iz DIGH-a – Holandski međunarodni garantni fond za stanovanje, nakon čega je uslijedila otvorena diskusija na temu uspostavljanja PJP u oblasti stanovanja u zemljama Zapadnog Balkana, kao i sažeti pregled Valtera Švimera (Walter Schwimmer), IIBW, bivšeg generalnog sekretara Savjeta Evrope.
U popodnevnim časovima, svi zainteresovani učesnici konferencije imali su priliku da obiđu stambene objekte koje realizuje CFSSI u Podgorici, Cetinju i Budvi.

Konferencija je imala nekoliko konkretnih rezultata:

Razmotrilo se osnivanje Mreže socijalnog stanovanja Zapadnog Balkana:

Mreža može da predstavlja regionalni pristup kojim upravljaju lokalne zainteresovane strane za socijalno stanovanje, novoosnovane neprofitne organizacije za socijalno stanovanje (social landlords) ili socijalni partneri (savezi sindikata, unije poslodavaca, vlade) u ostalim zemljama regiona. Mreža bi pomogla da se prenosi znanje među članicama, kao i pozitivna iskustva zemalja Zapada. U toj funkciji, ona bi podržala članice u osnivanju organizacija socijalnog stanovanja u njihovim zemljama, uz podršku u izgradnji političke svijesti i usvajanju zakonskih propisa. Regionalni pristup pomoći će da socijalno stanovanje Zapadnog Balkana bude predstavljeno na evropskom nivou, npr. u CEKODAS-u. Takav regionalni pristup može poslati signal ka Evropi o sve većem bliženju Zapadnog Balkana.

Predstavnici pojedinačnih zemalja na konferenciji izrazili su zainteresovanost za uspostavljanje modela partnerstava za socijalno stanovanje, slijedeći model CFSSI-a. CFSSI i IIBW su izrazili svoju spremnost da ih u tome podrže.
 

 Moguće inicijative CEKODAS-a:

CEKODAS-ov predstavnik na konferenciji bila je gđa Kler Rume, generalni sekretar. CEKODAS predstavlja sve Evropske nacionalne organizacije socijalnog stanovanja na nivou Evrope. Nove članice EU i države kandidati za ulazak u EU trenutno su nedovoljno zastupljene, jer nakon tranzicije socijalno stanovanje nije predstavljalo politički fokus u tim zemljama. Data je preporuka CEKODAS-u da u okviru svojih struktura osnuje regionalnu grupu o Zapadnom Balkanu.
 

 Moguće inicijative UNECE-a:

Ekonomsku komisiju Ujedinjenih nacija za Evropu (UNECE) predstavljao je Damir Pahić, predsjedavajući Radnog tijela zemljišne administracije, Sergej Jampolski iz Komiteta o stanovanju i upravljanju zemljištem i Volfgang Aman, sadašnji predsjedavajući REM-a – Savjetodavne grupe za tržište nekretnina UNECE-a. UNECE može da pomogne formiranje sektora socijalnog stanovanja u regionu, uz organizovanje događaja ili pravljenje ili ažuriranje izvještaja iz zemalja, uvijek po pozivima odgovarajućih zemalja.

Prevod dokumenta REM/UNECE-a pod nazivom „Okvir politika za održiva tržišta nekretnina“:

Savjetodavna grupa za tržište nekretnina (REM) UNECE-a upravo je objavila ove korisne smjernice. One se trenutno prevode na nekoliko jezika. Prevod na crnogorski jezik učinio bi ovaj dokument dostupnim cijelom Zapadnom Balkanu, kao jedinstvenom jezičkom području.

Regionalna inicijativa za post-diplomsko obrazovanje u oblasti nekretnina:

Sektor nekretnina i stanovanja u svim zemljama Zapadnog Balkana dosta zaostaje. Dokazano je u mnogim zemljama Zapada da uvođenje odgovarajućih post-diplomskih kurseva može snažno da poboljša situaciju za relativno kratak vremenski period. Primjena ovakvog post-diplomskog obrazovanja dovešće do profesionalizovanja sektora nekretnina. Istovremeno, ovakva institucija može da postane ključna tačka za budući naučni, ekonomski i politički razvoj sektora nekretnina u regionu.
 

Stvaranje literature:

Dosadašnja dostignuća i dalji izazovi mogu da budu snažno pomognuti naučnim istraživanjem. Međunarodni istraživači biće motivisani da rade na sektoru stanovanja u regionu, s ciljem da rezultate svojih istraživanja objavljuju u relevantnim međunarodnim časopisima.

Konferencija je ocijenjena veoma uspješnom, kako od strane organizatora, tako i od strane svih učesnika. Vjerujemo da model sprovođenja politike socijalnog stanovanja kojeg je razvio naš Fond može da posluži svim zemljama u regionu kao dobar primjer, a da uspostavljanje programa pristupačnog stanovanja u zemljama Zapadnog Balkana može da bude važan korak ka Evropi.